Türk Musikisi Makamları Hakkında Ayrıntılı Bilgi ve Ses Örnekleri

Donanım : Anahtardan sonraki bölgeye verilen ad.

Koma : Tabiatta duyduğumuz en küçük ses aralığı

Türk Müziğinde İsimleri ve Değiştirme İşaretleri :

1-Bir komalık koma diyezi
2-Bir komalık koma bemolü
3-Dört komalık bakiye diyezi
4-Dört komalık bakiye bemolü
5-Beş komalık küçük mücennep diyezi
6- Beş komalık küçük mücennep bemolü
7-Sekiz komalık büyük mücennep diyezi
8-Sekiz komalık büyük mücennep bemolü
9-Dokuz komalık tanini diyezi
10-Dokuz komalık tanini bemolü
11-Bekar işareti (Natürel)

Makamlar :

A-Basit Makamlar :

1-Rast Makamı :

Durağı = Rast Perdesi
Güçlüsü = Neva Perdesi
Seyri = Çıkıcı
Yedeni = Irak Perdesi
Donanım = Segah(Si )ve Eviç(Fa#)
Dizisi = Rast perdesinde Rast 5'lisine Neva perdesinde Rast 4'lüsünün eklenmesiyle olusur.

Seyri = Seyre Rast perdesinde baslar. Rast 5'lisinin ve Yegehtaki Rast 4'lusünün
seslerinde dolaştıktan sonra Neva perdesinde Geçici olarak yarım karar yapılır. Nevadaki Rast 4'lüsü ve daha az olarak Gerdaniye üzerindeki Rast 5'lisinin inici nağmelerde Eviç perdesi yerine Acem perdesi kullanılır. Bu durumda Neva üzerindeki Rast çesnisi Buselik çesnisine donüşür.Rast 5'lisine Nevada Buselik 4'lüsü eklenmesiyle oluşan dizi Acemli Rast adını alır. Seyir esnasında Rast'ta Rast, Segahta Segah, Dügahta Uşşakli asma kalışlar yapılır. Kararsa çoğu zaman yedenli olur.

Rast Örnek Seyir

2-Uşşak Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = Neva Perdesi
Seyri = Çıkıcı
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Segah perdesi (Si )
Dizisi = Dügah perdesi üzrindeki Uşşak 4'lüsüne Neva perdesinde Buselik 5'lisinin
eklenmesi ile oluşur

Seyri = (Çıkıcı bir makam olduğu için durak veya civaından seyre başlar. Genelde
genişleme bölgesinde olan Yegah'ta Rast 5'lisini gösterir. Uşşak 4'lüsü seslerinde
dolaştıktan sonra,Neva perdesinde yanm karar yapılır. Daha sonra Neva perdesi
üzerindeki Buselik 5'lisi gösterilir. Çargahta-çargahlı, Segahta-Segahlı, Dügahta-Uşşak
ve Rastta-Rastlı asma kalışlar gösterir.Tekrar diziyi oluşturan seslerde dolaşılarak Dügah
iizerindeki Uşşak 4'lüsiiyle karar verilir.

Not= Uşşak'ın 1 tanini altında Rast, Kurdi'nin 1 tanini altında Buselik Buselik'in 1 tanini
altında Çargah dizisi vardır.

Uşşak Örnek Seyir:

3-Beyati Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = Neva Perdesi
Seyri = Çıkıcı-Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım= Segah Perdesi
Dizisi = Dügahta Uşşak 4'lüsüne Neva perdesinde Buselik 5'lisinin eklenmesiyle oluşur.

Seyri = Güçlü veya civanndan seyre başlar. Nevada-Buselik Dügahta-Uşşak gösterir.
Neva Perdesinde yarım karar yapar. Çargahta-çargahlı, Nevada-Hicazlı,
Çargahta-Nikrizli, Gerdaniyede-Buselikli asma kalışlar gösterir.

Not-1 = (Çıkıcı seyirler pest bölgede genişleme gösterir. İnici seyirler tiz bolgede genişleme gösterir. İnici-çıkıcı seyirler hem pest bolgede hemde tiz bolgede genişleme gösterir.

Not-2 = Nerde bir Hicaz varsa 1 tanini altmda mutlaka Nikriz 5'lisi vardır.

Beyati'ye Ornek Seyir :

4-Buselik Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = Hüseyni Perdesi
Seyri = Çıkıcı-İnici
Yedeni = Nim Zirgüle Perdesi
Donanım = ---
Dizisi = Dügahta Buselik 5'lisine Hüseynide Kürdi 4'lüsünün eklenmesiyle oluşur.

Seyri = Genellikle Rast perdesi üzerinde Çargahla baslanır. Dügah perdesinde yedenli
kaldıktan sonra güçlü belirtilir. Güçlü olan Hüseyni perdesi üzerindeki Kürdi, Hicaz ve
Uşşak 4'lüleri gosterilerek yatım karar yapılır. Nevada Hicaz ve Ç'argahta Nikriz
çeşnileriyle asma kalışlar görülür. Buselik makamı dizisine donülür ve yedenli tam karar
yapılır.

Buselik'e Örnek Seyir :

5-Hüseyni Makamı :

Durağı =Dügah Perdesi
Güçlü =Hüseyni Perdesi
Seyri =Cıkıcı-Inıcı
Yedeni =Rast Perdesi
Donanım = Segah(Si )ve Eviç(Fa#)
Dizisi =Dügahta Hüseyni 5'lisine Hüseyni'de Uşşak 4'lüsünün eklenmesiyle oluşur.

Seyri = Güçlü veya civarında seyre başlar. Dügah Hüseyni, Hüseyni Muhayyer atlamaları sıkça yapılarak diziyi oluşturan 4'lü ve 5'lilerde dolaşılarak Hüseyni'de yarım karar yapılır.Dügahta-Hüseyni, Çargahta-Cargah, Muhayyerde-Hüseyni ve Buselik, Hüseynide-Kürdi yapıldıktan sonra tekrar diziye dönülüp tam karar yapılır.

Hüseyni'ye Örnek Seyir :

6-Muhayyer Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = İnici seyir özelliği gösterdiğinden güçlü 1. derecede Muhayyer 2.derecede Hüseyni'dir
Seyri = Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım =Segah(Si)ve Eviç(Fa#)
Dizisi = Dügahta Hüseyni 5'lisine Hüseyni'de Uşşak 4'lüsünün eklenmesiyle oluşur.

Seyri = Inici seyir özelliği olduğu için tiz durak (Muhayyer) veya civarında seyre başlar.
Muhayyerde Buselikli ve Hüseynili kalışlar yapar. Hüseyni de yarım kararlı kalış yaptıktan
sonra Nevada-Rastlı, Hüseyni'de-Uşşaklı,Çargahta-Cargah, Segahta-Segahlı ve Dügahta
Hüseyni'li tam karar yapar.

Muhayyer'e Ornek Seyir :

7-Neva Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = Neva Perdesi
Seyri = Çıkıcı-Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Segah(Si)ve Eviç(Fa#)
Dizisi = Dügah perdesi üzrindeki Uşşak 4'lüsüne Neva perdesinde Rast 5'lisinin
eklenmesi ile oluşur

Seyri = Güçlü olan Neva veya civarında seyre baslar. Dügahta-Uşşak ve Nevada-Rast
gösterir. Eviçte-Segahlı kalış gösterir. Muhayyerde-Buselik, Nevada-Rast,
Nevada-Buselik, çargahta-çargahlı, Dügahta-Uşşaklı ve Rastta-Rastlı kalışlar gösterir.
Tekrar diziye donülürve yedenli tam karar verir.

Neva 'ya Ornek Seyir :

8-Tahir Makamı :

Durağı =Dügah Perdesi
Güçlü =1.Derece Muhayyer 2.Derece Neva Perdesidir.
Seyri =İnıcı
Yedeni =Rast Perdesi
Donanım = Segah(Si )ve Eviç(Fa#)
Dizisi =Dügah perdesi üzerindeki Uşşak dörtlüsüne Neva perdesinde Rast beşlisinin eklenmesiyle oluşmuştur.

Seyri = Tiz durak veya civanndan seyre baslar. Muhayyerde-Uşşakli ve Buselikli,
Nevada-Rastlı, Dügahta-Uşşaklı, Nevada-Buselikli, çargahta-çargahlı,
Segahta-Segahlı ve Rasta-Rast'a kadar iner. Daha sonra diziye donülür ve Dügahta
karar verilir.

Tahir'e Ornek Seyir :

Hicaz Ailesi :

1-Hicaz Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = Neva Perdesi
Seyri = Çıkıcı - Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Dik Kürdi, Nim Hicaz ve Eviç
Dizisi = Dügahta Hicaz 4'lüsüne, Nevada Rast 5'lisinin Eklenmesiyle Oluşur.

 

Seyri = Durak veya güçlü civarında seyre baslar. Çesnilerde karışık gezinip
Nevada-Rast'lı yarım karar yapar. Diğer Hicazlara asma kalışlı geçki yapılır.
Rastta-Nikriz'li Yegahta-Rast gösterildikten sonra karar verilir.

NOT:*Yegahtaki genişlemesiyle Basit Suzinak Makamı oluşur.

*Pestteki genişleme Rast 5'lisiyle oluşur. Tizdeki genişleme Muhayyerde-Buselikli
bundan dolayı Neva perdesinde Acemli Rast oluşur.

Hicaz Makamı 'na Örnek Seyir :

2-Hicaz Hümayûn Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = Neva Perdesi
Seyri = Çıkıcı-Inici,Bazen Çıkıcı
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Dik Kürdi ve Nim Hicaz
Dizisi = Dügah perdesi üzerindeki Hicaz 4'lüsüne Neva perdesinde Buselik 5'lisinin
eklenmesi ile oluşur

Seyri = Durak veya güçlü civannda seyre başlar. Nevada-Buselikli yarım karar yapılır.
Rast perdesi üzerinde Nikrizli asma karar yapılır. Nim Hicaz ve Dik Kürdi perdesinde
asma kalış yapılır. Hicaz çesnileriyle birbirine geçki yapılır. Bu geçkiler;Nevada-Rast,
Hüseynide-Uşşak olabilir. Hicaz Humayun Makamında Nişaburlu Kalış, diğer Hicazlardan
ayıran özelliktir. Genişleme bölgesi gösterildikten sonra Dügah perdesi üzerinde Hicaz
4'lüsü ile karar yapılır.

NOT: Dik Kürdi perdesi Buselik olarak basıldığında Nişaburlu yapı ortaya çıkar.

Hicaz Humayun 'a Örnek Seyir :

3-Hicaz Uzzâl Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = Hüseyni Perdesi
Seyri = Çıkıcı - Inici
Yedeni = Rast Perdesi
Donanım = Dik Kürdi, Nim Hicaz ve Eviç
Dizisi = Dügahta Hicaz 5'lisine, Hiiseynide Uşşak 4'lüsüyle oluşur.

Seyri = Seyre Hüseyni civarında başlar .Diziyi olusturan tüm çeşnilerde gezindikten sonra
Hüseynide yarım karar yapar. Rastla-Nikrizli, Nim Hicaz ve Dik Kürdi de asma kalışlar yapar,diğer Hicazlara geçki yapar. Nevada-Rastlı ve Buselikli kalış yapar, Dügahta-Hicazlı karar verir.

UzzalMakamına Örnek Seyir :

4-Zirgüleli Hicaz Makamı :

Durağı = Dügah Perdesi
Güçlü = Hüseyni perdesi
Seyri = Çıkıcı-inici
Yedeni = Nim Zirgüle Perdesi
Donanım = Dik Kürdi, Nim Hicaz ve Nim Sehnaz. (Dik Acem).
Dizisi = Dügahta Hicaz 5'lisine Hüseynide Hicaz 4'lusünün ekienmesiyle olusur.

Seyri = Güçlü veya civarında seyre baslanır. Hüseyni de-Uşşaklı, Nevada-Rastlı ve Buselikli, ve Acem Aşiranda Hicaz gösterir. Dik Kürdi ve Nim Hicazda çesnisiz
kalışlar gösterir. Rastta-Nikrizli kalıs yapar.Dizinin tümünde dolaşılır ve
Dügahta-Hicazlı karar verilir.

Zirgüleli Hicaz'a Örnek Seyir :