• 1 Fiilin tanımı
• 2 Haber kipleri
  • 2.1 Belirli (-di'li) Geçmiş Zaman Kipi
  • 2.2 Belirsiz (-miş'li) Geçmiş Zaman Kipi
  • 2.3 Gelecek Zaman Kipi
• 3 Dilek Kipleri
  • 3.1 Gereklilik Kipi
  • 3.2 İstek Kipi
  • 3.3 Dilek Şart Kipi
  • 3.4 Emir Kipi

 

Fiilin tanımı

İş,oluş,hareket ve durum bildiren sözcüklere fiil denir.

 

Haber kipleri

Haber kipleri için, oluşun veya hareketin zaman ve şahsa bağlı olarak meydana geldiğini bildiren kiplerdir. Bunlara bildirme kipleri de denir.

 

Belirli (-di'li) Geçmiş Zaman Kipi

Eylemin sözün söylendiği andan, önceden yapıldığını, söyleyeni kesin inancıyla tam olarak anlatır:

Fiillerde bulunan "-di, -du, -dü, -tu" ekleri -di'li geçmiş zamanı belirtirler.

→ Öğretmenimiz sınıfa geldi.

Biz onları çok sevdik

Belirsiz (-miş'li) Geçmiş Zaman Kipi

Eylemlerin sözden önce yapıldığını bildirir ancak, kesinlik olmayabilir. Söyleyen kendisi tanık olmamış, başkasından işitmiştir. Bu kip masallara yakışır.

Fiillerde bulunan "-muş, -mış, -miş, -müş, ekleri -miş'li geçmiş zamanı belirtirler.

→ Okul bahçesinde üç tur koşmuş.

Kurtuluş Savaşı'nda milyonlarca insan ölmüş.

Gelecek Zaman Kipi

Eylem ile anlatımdan sonra yapılacağını bildiren zamandır

Seyhan maça gidecek. Gelecek zaman kipinin ses uyumuna göre "-acak, -ecek" tır

geniş zaman kipi : -ar,-er,-or,-ör,-ur,-ür,-r ekleri alarak kullanılır. Her zamanı kapsayarak ileri görüşleri içine alan bir kiptir.Örneğin: Her sabah kitap okur.

Dilek Kipleri 

Bir eylemin yapılması ya da bir oluşun meydana gelmesini dilek anlamı vererek anlatan kiplerdir. Dörde ayrılır:

Gereklilik Kipi 

Bir iş, oluş veya hareketin gerekliliğini anlatır. Ekleri ses uyumuna göre "-meli, -malı" dır.

Haftada bir kitap okumalıyım

Onu bulmalısın.

Sınavdan iyi not almalıyım.

Sınava iyi çalışmalısınız.

İstek Kipi 

Bir iş, oluş veya hareketin yapılmasının, olmasının istendiğini belirten kiptir. Ekleri ses uyumuna göre "-e, -a" dır

Şimdi affını yazayım

• şu konuyu öğreneyim

buradaki e harfi istek kipidir.

• öğre-ne-yim
• öğre-ne-sin
• öğre-n
• öğre-ne-lim
• öğre-ne-siniz
• öğren-e-ler

Dilek Şart Kipi

Bir dilek ve şartın anlamı bulunmaktadır. İş veya oluşun, hareketin meydan gelmesi bir şarta bağlıdır. Ekleri ses uyumuna göre "-se, -sa" dır.

Bir düşünün,zenciler misillemeye karar verirseler..

Eylemin yapılması dileğini bildirir:

Fırından iki ekmek alsanız da gelseniz.

Şart olan kiplerdir:

Bu konuyu öğrensem başarılı olurum.

Emir Kipi

Bir iş, oluş veya hareketin olmasını, yapılmasını veya yapılmamasını emretmek için kullanılır. 1.tekil ve 3. çoğul çekimleri yoktur.

Bir bardak su ver.

Bir bardak meyve suyu verin...